Dening : Ani Novitasari, S. Pd.
Tuwuh lan ngrembakane kabudayan adhedhasar nalar, niat lan pandangane wong urip. Budaya iku dinamis, amarga budaya iku sensitif kanggo owah-owahan. Budaya owah saka generasi menyang generasi. Kabudayan bisa diwarisake turun-temurun liwat wujud pendidikan ing kulawarga, masyarakat lan lingkungan sekolah. Prakara bab iki uga bisa dideleng ing budaya Jawa kang wiwit saiki ngalami owah-owahan. Iki banjur apa nglestarekake budaya formal kanthi kalebu budaya Jawa minangka materi muatan lokal wajib kanggo sinau basa Jawa wiwit TK, SD, SMP, SMA/SMK/MA, nganti kuliah. Upaya kanggo nguri-uri lan nguri-uri kabudayan kanthi turun temurun isih ditindakake ditindakake mligine ing kulawarga Jawa lan masyarakat Jawa umume. Upaya waris iku lumantar pitutur, piwulang, lan pendhidhikan langsung lan awujud seni. Salah sawijining wujud seni digunakake ing kulawarga lan masyarakat Jawa, yaiku seni tembang. Macem-macem pitutur lan pitutur bab kaluhuran ing kabudayan Jawa ing pelayaran urip iku dumadi ing seni tembang. Seni tembang sing cedhak karo uripe bocah iku tembang dolanan. Tembang Dolanan kalebu Tembang Jawa kang ditembangake karo dolanan. Bab iki ingkang ndadosaken tembang dolanan dipunremeni dening lare-lare.
Salah sawijine nglestarekake maneka sistem utawa nilai ing budaya Jawa uga dirangkep ing tembang dolanan bocah. Iki ditindakake supaya sistem nilai kang ngatur uripe wong Jawa tetep lestari kanggo generasi sabanjure. Panganggone tembang dolanan minangka medhia ngandharake sistem nilai ing budaya Jawa ndadekake bocah-bocah ora rumangsa kabotan lan ditresnani. Anak kasebut bakal diadopsi sistem nilai maneka warna iki dadi prilaku saben dina sing diwiwiti saka umur dini. Iki minangka upaya supaya nilai-nilai sing ditempelake bisa dadi luwih jero kuwat ing pribadine anak.
Tembang dolanan bocah ngandhut piwulang bab solah bawane dirangkep awujud tembang utawa digabung dadi dolanan. Nalika bocah-bocah nyanyi utawa dolanan karo dolanan lagu mangkono, bocah-bocah tanpa ngrasakake tekanan bisa ngetrapake piwulang kasebut. Yen piwulang kasebut wis diadopsi, prilaku bocah bakal saya apik dibentuk tanpa tekanan utawa paksaan. Tembang Dolanan menika nyengkuyung proses nganut piwulang luhur ing budaya Jawi ing bocah. Iki mesthi mbutuhake penguatan saka kulawarga lan wong-wong ing sakiwa tengene supaya piwulang-piwulang kasebut dadi bagian saka tingkah lakune bocah. Ngwarisake budaya kanggo bocah iku proses sing ora gampang. Bocah-bocah aja nganti krasa meksa kanggo nyerep maneka warna piwulang sing bakal teka mengko dadi bagéan saka pribadine.
Kanggo iki, fasilitas sing dibutuhake nyenengake kanggo ngenalake lan nuwuhake macem-macem prilaku sumbere saka macem-macem piwulang luhur supaya bisa dadi bagéan saka dhiri anak. Salah sijine fasilitas kasebut yaiku tembang dolanan bocah.
Banjur bisa didudut yen tembang dolanan sing ngandhut piwulang bab prilaku mulya bisa digunakake minangka sarana kanggo nularake nilai-nilai budaya Jawa marang bocah-bocah. Proses sing njupuk panggonan ing upaya kanggo nularake nilai kasebut bebarengan karo jagad dolanan bocah, supaya bocah ora krasa dipeksa utawa dipeksa. Senadyan iki, kulawarga lan Wong-wong sing ana ing sekitar duwe peran penting kanggo menehi penguatan pambentukan nilai-nilai ing bocah-bocah.